۱۳۸۷/۰۵/۱۰

خاموشی

این متن را به عنوان کامنت برای پست افشین می نوشتم ولی چون طولانی شد فکر کردم بهتر است به عنوان یک پست جدید اینجا بگذارم:

دلیل اصلی کمبود برق چیست؟

تحریم ها و ناتوانی در خرید تجهیزات: اگر دلیل این است که خوب بابا قبل از اینکه با غرب سر شاخ می شدند با این همه پول نفت برای 20 سالی تجهیزاتی می خریدند.

کم آبی: مگر چند درصد تولید برق کشور برق آبی است؟

افزایش ناگهانی مصرف: هر چند در این مورد جهش ناگهانی مصرف بسیار نامحتمل است ولی خوب اصلاح نکردن قیمت هم صنعت و هم خانوارها را شدیدا به سمت مصرف بالا متمایل کرده است. در عین حال بر خلاف گاز که به دلیل مکانیزم موجود مصرف خانگی کمتر تحت تاثیر قیمت قرار می گیرد برق تاثیرپذیری بیشتری دارد (یکی دو دلیل ساده دارد؛ اگر گفتید چرا؟)

بی برنامگی در برنامه ریزی تعمیرات دوره ای واحدها و از مدار خارج شدن همزمان چند نیروگاه: بسیار بعید است چون کادر فنی همان کادر همیشگی است؛ مگر آنکه وزیر نیرو مستقیما برنامه ریزی را هم برعهده گرفته باشد یا آنکه فرستادن برقعی برای نابود کردن برنامه و بودجه لطمه جبران ناپذیری به وزارت نیرو وارد آورده باشد!!

صادرات: بعید می دانم حجم صادرات چندان بالا باشد که باعث روزی 6 ساعت بی برقی شود.

شما چی فکر می کنید؟ (به خصوص دوستان شاغل در صنعت برق)

بازهم خدا رحم کرد امسال ساعت ها را تغییر دادند وگرنه اوضاع از این هم بدتر می‌شد.

پ ن : الان که فکر می کنم می بینم که من ممکن است اصلی ترین عامل را فراموش کرده باشم و آن توجه نکردن به سرمایه گذاری لازم در بخش برق در چند سال گذشته باشد. توجه فراوان به مسائل منطقه ای و مشکلات طبقات خاص دولت را از نگاه کردن به تصویر بزرگ اقتصاد و صنعت غافل کرده است.

۲۰ نظر:

mehrdad گفت...

پرسیده‌ای چرا قیمت گاز روی مصرفش تاثیر چندانی ندارد. آیا دلیلش این است که مردم جای‌گزینی برای گاز ندارند؟ یعنی این که اگر قیمت هم بالا برود باز هم مجبور اند از گاز استفاده کنند؟
اگر می‌شود توضیح بده که چرا این‌طوری است؟ البته به زبان ساده‌ که ما هم بفهمیم.

Aziz گفت...
این نظر توسط نویسنده حذف شده است.
Aziz گفت...

مصرف خانگی گاز بیشتر جهت پخت و پز و گرم نگه داشتن خانه است، که هر دو از نیازهای ضروری است و امکان حذف و کم کردن آن به میزان زیاد مقدور نیست. بعلاوه تعویض نوع سوخت نیز با توجه به گزینه های رقیب مثل نفت، برق، و هیزم، چندان به صرفه و معقول نیست. در مورد پخت و پز نیز بدلیل هزینه نسبتا بالای مواد غذایی و محدودیت مصرف غذا، این نوع مصرف گاز خود بخود کنترل شده است، تنها گزینه تامین گرمای خانه در فصل زمستان است که با تغییر در ساخت خانه ها و استفاده از عایق در دیوارها و پنجره های دو جداره قابل انجام است که آن هم به سادگی امکان پذیر نیست.
فرشاد جان زود بگو نمره ام چند شد!

Farshad F گفت...

دلایلی که عزیز گفته کاملا درست است، البته گران شدن نسبی گاز می تواند تاثیر مستقیمی در تصمیم برای عایق بندی بهتر ساختمان و جلوگیری از هدر رفتن انرژی داشته باشد.

اما دو دلیل کاملا ساده دیگر که بیشتر به اقتصاد رفتاری (behavioral economics) مربوط است:
اول آنکه واحد فروش برق برای مردم بسیار گویاتر از واحد گاز است. یعنی مردم ساده تر می توانند حساب کنند که خاموش بودن یک کولر 800 واتی برای 5 ساعت باعث چقدر مصرف کمتر برق می شود. در حالیکه تخمین صرفه جویی حاصل از کاهش 5 درجه ای شوفاژ به این سادگی نیست.
دوم آنکه در شهرهای بزرگ واحدهای پرجمعیت کنتور گاز و آب مشترک دارند یعنی در یک ساختمان 10 واحدی شما تنها پول یک دهم(یا هر نسبت دیگری که مورد استفاده قرار می گیرد) مصرف گاز خود را می دهید پس اگر کمتر مصرف کنید تنها یک دهم منفعت آن حاصل خود شما می شود ولی برای برق چون کنتورهای مجزاست چنین نیست!

Farshad F گفت...

الان که فکر می کنم می بینم که من ممکن است اصلی ترین عامل را فراموش کرده باشم و آن توجه نکردن به سرمایه گذاری لازم در بخش برق در چند سال گذشته باشد. توجه فراوان به مسائل منطقه ای و مشکلات طبقات خاص دولت را از نگاه کردن به تصویر بزرگ اقتصاد و صنعت غافل کرده است.

مهدیه گفت...

اما ما قطعی برق نداریم! منزل ما در محله نیاوران است و از ابتدای خاموشیها تا کنون اصلاً قطعی نداشته ایم! اول فکر کردم بخاطر جماران و منزل کسی مثل هاشمی است اما راستش نمی توانستم این را قبول کنم شاید به همان دلایلی که آقا افشین هم به آن اشاره کردند. در اینترنت پخش شد که شهرک محلاتی هم قطعی برق ندارد اما محله ما فاصله قابل توجهی نسبت به این شهرک دارد و بعید می دانم مرکز کنترل برق یکسان داشته باشند. دولت رسما اعلام کرد که برق سفارتخانه ها قطع نمی شود. حالا کمی برایم قابل توجیه بود. از یکی از همسایه ها شنیدم برق ما بخاطر حضور مدیر برق تهران در این محله قطع نمی شود. آقایی که هر روز صبح که من از خانه بیرون می آیم، راننده اش مقابل در منزلشان منتظرش ایستاده است.
هرچه که باشد، من حس خوبی ندارم. احساس بچه ای که بدون اینکه خود خواسته باشد بیشتر مورد توجه پدر و مادر است و ناخودآگاه خصومت سایر فرزندان را به خود می خواند. حالا دلیل بسیار محکم دیگری هم هست که بشود به بالانشین ها بدوبیراه گفت. من خسته ام از این همه عدالت!

Abbas R. گفت...
این نظر توسط نویسنده حذف شده است.
Abbas R. گفت...

چند مورد بصورت تلگرافی

1 - میزان تولید برقآبی کشور ، طبق آخرین گزارشات معاونت برنامه ریزی راهبردی کشور ، نزدیک به نه درصد تولید برق کشور است .
2 - در فصل تابستان ، بدلیل افزایش دما راندمان نیروگاههای بخار و سیکل ترکیبی کاهش می یابد ، لذا سهم نیروگاههای برقآبی بیشتر میشود .
3 - عدم توازن بین قیمت تمام شده برق و بهای فروش انرژی باعث ایجاد شکاف سنگینی در صنعت شده که حتی تأمین لوازم و تجهیزات داخلی را نیز با مشکل مواجه نموده است . از سوی دیگر جبران این هزینه ها از صندوق ذخیره ارزی و عدم تحقق آن به دلیل احتمال افزایش میزان تورم ، خود داستان طولانی دیگری است .
4 - مشکلات ایجاد شده در تعمیرات اساسی نیروگاهها نیز وجود دارد .
6 - ظرفیت رزرو در کشوربسیار ناچیز است .
7 - رشد مصرف برق در کشور بسیار بالاست
و ...

Reza P. گفت...

يكي از موضوعاتي كه دكتر يوسفي ميتونه بيشتر در موردش توضيح بده مسئله تجديد ساختار در صنعت برق است . دولت ديگه در زمينه توليد بطور مستقيم سرمايه گذاري نميكنه؛بلكه بايد شرايطي را فراهم كنه تا بتواند در زمينه احداث نيروگاه سرمايه گذار پيدا كنه.من در كتاب آمار تفصيلي صنعت برق سال 1382 ديدم كه پيش بيني مصرف سال 1387, 40 GW كه صحيح است ؛ اما پيشبيني توليد 65 GW كه محقق نشده.

Reza Yousefi گفت...

يك ضرب‌المثل هست كه ميگه: "درد از ناله زيادتره"! صنعت برق 100 ساله ما هم، در زنجير به ديگر مسايل، بيمار و خسته است.
همه مسايلي كه دوستان ذكر كرده‌اند، درسته و هر كدوم بخشي از مشكلات را تشكيل ميده.
چند تا نكته را خلاصه‌وار عرض مي‌كنم:
- در زمستان مشكل سوخت‌رساني به نيروگاه‌ها را داريم، در دوره عيد نوروز مشكل عدم حضور نيروي انساني و فني (در انجام تعمير و نگهداري نيروگاه‌ها) را داريم، تابستان مشكل "اوج مصرف" و نياز به در مدار بودن تمام واحدها را داريم. تنها حدود 100 روز از سال باقي مي‌مونه كه تعميرات روي واحدها انجام بشه. قسمت عمده اين كار در ارديبهشت و خرداد هر سال انجام ميشه. در اين دوره، مصرف برق به ميزاني هست كه واحدهاي برق‌آبي جوابگو باشند و انجام تعميرات ممكن بشه. اما امسال از حدود 5000 مگاوات برنامه‌ريزي شده براي برق‌آبي، به دليل خشم پروردگار بر سرزمين سراسر پايمال كننده حق‌الناس، فقط 1000 مگاوات قابل توليد هست و 4000 مگاوات خاموشي ميدن. اوج مصرف 36000 مگاوات هست كه رشد صفر درصدي نسبت به پارسال را نشون ميده! مصرف خانگي كه رشد خودش رو داره و بعضي جاها تا بالاي 16 درصد، و بعضي جاها به لطف رييس جمهور (با تغيير تعرفه مصرف) به سمت هرچه دلشان بخواهد! پس رشد صفر درصدي يعني تعطيلي خيلي از كارخانه‌هايي كه پارسال كا مي‌كردند!!

- همونطور كه ميدونين، لزوما قدرت توليد نصب شده، كفايت نمي‌كنه. وجود زيرساخت و خطوط انتقال برق نياز هست كه بتونه توان توليدي را به مراكز مصرف برسونه. در خيلي از موارد، مشكل از محدوديت‌هاي خطوط انتقال سرچشمه ميگيره، نه از عدم توانايي توليد. اين مشكل تمام مدت سال گرايبان‌گير برق مملكت هست. اخيرا، طي انجام مطالعاتي، يك قسمت از احداث خط 765 كيلوولت از عسلويه به تيران ابلاغ شد. پس از تيران اين خط به صورت يك لوزي به غرب و شرق امتداد يافته، در تهران همگرا مي‌شود. يك وابستگي تكنولوزيكي صد در صد جديد! يك خط دو مداره 400 كيلوولت هم همون كار را انجام ميده......
- الان حدود 13 درصد از ظرفيت توليد نصب شده، از شركت زيمنس هست. اگر به هر دليلي، قطعه يدكي نده .....
- مقوله بازار برق، قصه ديگري است كه يك شتر-گاو-پلنگ تمام عيار است و در اين مختصر نمي‌گنجد. ولي مشكل خاموشي‌، ناشي از بازار برق نيست. همه نيروگاه‌ها موظفند با تمام ظرفيت در مدار باشند!!! اينهم بازار برق ايراني!

Afshin گفت...

رضا جان من درست متوجه نشدم چرا در زمستان که مشکل سوخت رسانی داریم نمیتوانیم تعمیرات را انجام دهیم.
در واقع با توجه به مطلب شما مشکل اصلی عدم برنامه ریزی صحیح در سرویس به موقع سیستم هاست ؟
و مطلب بعدی یعنی باید در نهایت منتظر خروج 13 در صد از کل تولید به دلیل زیمنس بودن تجهیزات باشیم؟ سایر سیستم ها متعلق به کجاست و سرنوشت آنها چیست؟
در مخابرات جزء چند سال اخیر که سیستمهای چینی از هواوی و زدتی ای وارد مخابرات شدند و منهای شهرهای کوچک که سیستم های ایرانی نصب شده تقریبا تمام سیستم ها زیمنس است. سایر موارد مثل ان ای سی یا آلکاتل یا در موبایل نوکیا در مقابل زیمنس ها بسیار ناجیز محسوب میشود. البته من مثل شما آماری ندارم، ولی میدانم که مخابرات مشکلی با خرید زیمنس عملا ندارد و به راحتی این مشکل را به شرکتهای خصوصی منتقل کرده است. شرکتهای خصوصی هم کما بیش راههائی برای فرار از تحریمها یافته اند.
در مورد مطلب خانم مهدیه هم من شخصا ترجیح میدهم جزء مورد توجه ها باشم. تا بی برق ها. هرچند بی برقی باعث آشتی نسبی با کتاب شود!
مطلب آخر اینکه ضرر اصلی نبود برق در کار شرکتها و کارخانه جات است تا منازل.فقط به این نکته توجه کنید که قطع روزانه 2 ساعت برق در ساعات اداری معادل کاهش 25 درصد از ساعات کاری است. حال این میزان را در راندمان کاری ما ایرانیان ضرب کنید. نتیجه چیزی در حد فاجعه است. البته در برخی صنایع زمان استارت آپ سیستم ها بیش از زمان قطع برق نیز است.

Hamid Tajgardoon گفت...

دلایل خاموشی های برق از دید یک کارشناس با تجربه صنعت برق را می توانید در اینجا ببینید :
http://www.alef.ir/content/view/30000/

S_M گفت...

seدوستان سلام
رضا و عباس نکات زیادی را اشاره کرده اند – چند مورد دیگر را ذکر میکنم:
برخی ازعلل بلند مدت خاموشی ها:
- بسیار ناچیز بودن ذخیره گردان در ایران که همیشه تولید و مصرف در یک حدود بوده اند و تابستان ها همیشه با سلام و صلوات طی شده است. علت اینکه مردم رنگ خاموشی را در گذشته کمتر می دیدند کاهش اجباری بار صنایع بزرگ مثل فولاد مبارکه و ذوب اهن در ساعات اوج مصرف و عدم اعمال خاموشی به مشترکین خانگی بوده است.
- 4-5 سالی است که دولت به تعبیری اجازه سرمایه گزاری در بخش تولید را ندارد- با شرایط اقتصادی کشور بخش خصوصی نیز اقبالی به موضوع ندارد و ترجیح می دهد در بخش های دیگر سرمایه گذاری کند – دو سه نیروگاه فعلی هم بیشتربه صورت اسمی خصوصی است.
- نیروگاه ها – شبکه انتقال و توزیع سخت فرسوده اند- همچنین تلفات نیز حدود 20% است – اگر مشکل تولید هم نبود به خاطر این محدودیت ها باز هم در بخشی ازمناطق شهری خاموشی داشتیم.
- کمبود اعتبارات صنعت برق- بدهکاری صنعت به پیمانکاران این صنعت و دریافت حدود یک چهارم هزینه تمام شده برق از محل فروش ان و عدم افزایش قیمت برق درسه سال گذشته و کمبود نقدینگی علاوه بر کمبود بودجه از دیگر مشکلات میان مدت تاثیر گذار است.
- الگوی نامناسب مصرف مخصوصا پایین بودن ضریب بارو تغییر نادرست تر ان در سال های جاری (نسبت متوسط مصرف به حداکثر مصرف در یک بازه زمانی مثلا یک سال ) عامل دیگر است. این ضریب در ایران حدود 6/0 و در کشورهای صنعتی حدود 9/0 است.
- محدودیت ظرفیت پیمانکاران داخلی در توسعه شبکه
- ....

و اما برخی دلایل خاص خاموشی در امسال:
- کمبود گاز در زمستان گذشته – افزایش مصرف برق در بخش حرارتی – مشکل تولید برق با نیروگاه های حرارتی در زمستان به علت کمبود گاز و باالطبع استفاده از برق ابی بیشتر در زمستان نسبت به سال های گذشته و در نتیجه کاهش ذخیره اب باقیانده برای تابستان
- کاهش نزولات جوی سال گذشته و کاهش تولید برق ابی که به طور متوسط قبلا سهم 20% در تولید برق داشته است به حدود نصف.
- ....
توضیح به فرشاد: الان کنتورهای آب و گاز هر واحد جدا داده می شود.
توضیح به خانم مهدیه: الان برای اعمال خاموشی فیدرها قطع و وصل می شوند- بنابراین تمام مشترکینی که از یک فیدرتغذیه میشوند با هم قطع و یا وصل شده و یا اصلا قطع نمی شوند - هر فیدرهم به طور متوسط 4-5 مگا وات را قطع و وصل می کند – در آینده با تمهیدات جدید نظیراستفاده از DLC میتوان برق مصرف تعدادی از مشترکین را که روی یک فیدر هستند محدود و یا قطع کرد و عده ای دیگر که VIP هستند به مصرف خود ادامه دهند.

حداقل 10 -15 نفر از دوستانی که اینجا می نویسند مستقیم و یا غیر مستقیم در بخش های مختلف صنعت برق مشغول به کارند. سایر دوستان اگر پیشنهاد- نقد و یا توصیه ای دارند لطفا بی هیچ ملاحظه ای بفرمایند شاید بخشی هایی از آن کارگراوفتاد – پیشاپیش ممنون از راهنمایی ها
بدرود

Afshin گفت...

حالا که بحث بی برقی ادامه دارد و اینطور که لینک حمید میگوید بدتر هم خواهد شد، دوستان اگر پیشنهاد یا نکاتی برای خرید UPS و همچنین موتور برق دارند لطف کنند و بگویند ممنون میشوم.
تا به حال پیش نیامده که موتور برق بخرم ولی قبلا از UPS های فاراتل استفاده کرده ام، به معنای مطلق کلمه افتضاح هستند، مشکل آنها هم نوع تکنولوژی ساخت آنهاست که سبب میشود عمر باتری ها کوتاه باشد.
از 4 عدد UPS تایوانی -jet power-در خوزستان و 3 تا -PIC-در تهران استفاده کردم خوزستانی ها هیچ مشکلی ندارد ولی تهرانی ها خیلی اذیت میکنند. ظاهرا تمام سازندگان ایرانی هم از بردهای آماده چینی استفاده میکنند که بسته به فروشنده چینی کیفیت محصولاتشان بسته به زمان خرید دارد!
کلی استعلام قیمت دارم که تقریبا قیمتها در یک حد و اندازه اند ولی نتوانسته ام مدلی را انتخاب کنم.
لطفا اگرتجربه ای دارید بنویسید.

Reza Yousefi گفت...

چقدر قشنگ بي‌برقي، برق تجديد ديدارها را برد!

Arash Salarian گفت...

تصحیح می‌کنم رضاجان: چقدر قشنگ بي‌برقي، برق تجديد ديدار برقی‌ها را برد!

Afshin گفت...

نه نبرد!
نوشته ها به اینجا ختم شد که آن یکی رضای عزیز تلویحا مسئول هماهنگی های لازم شد، و ما منتظر خبر از جانب ایشان می مانیم و در این فرصت با طرح موضوعی چراغ این وبلاگ را با وجود بی برقی روشن نگاه میداریم.باشد این فروغ بارقه جمع شدن برقی ها را بیشتر کند.

Hamid Tajgardoon گفت...

افشین:
اگر مشکلی با قیمت نداری و UPS با توان بالاتر از 3KVA می خواهی یکی دو مدل آمریکایی و انگلیسی سراغ دارم که نسبتا خوبند ولی قیمتشان تقریبا 2 تا 2.5 برابر فاراتل هست خواستی بگو تا تلفن نمایندگی ایرانشان را برات emailکنم

مهدیه گفت...

البته به این نکته هم باید توجه کرد که شرکتهای فعال در این امر در این اوضاع و شرایط به این زودیها جواب نمی دهند. ما برای اداره از یک شرکت دعودت کردیم که برای برآورد توان مورد نیاز به ما مشاوره بدهد. اولین زمانی که توانستیم ازشون بگیریم یک ماه بعد از زمان تماس ما بود. حالا هم وقت دو ماهه برای تامین داده اند. واقعاً مصیبتی شده قطع برق اداره و خوابیدن کارها.

Afshin گفت...

حمید عزیز سلام
من نیاز به یک UPS با توان حداقل 5KV دارم و بسیار ممنون میشوم که شماره نمایندگی های مذکور را برایم بفرستی.
با تشکر فراوان