فهم و عادت

یک روز سر ِ کلاس داشتم در مورد ِ این موضوع صحبت می‌کردم که اگر در شاخه‌ای از یک مدار یک سلف وجود داشته باشد جریان ِ آن شاخه نمی‌تواند پرش داشته باشد. دلیل‌اش هم این است که اختلاف‌پتانسیل ِ دو سر ِ سلف متناسب با مشتق‌ ِ جریان ِ آن است و اگر جریان پرش داشته باشد آن‌وقت اختلاف‌پتانسیل شامل ِ تابع ِ دلتا (یا همان تابع‌ِ ِضربه) خواهد بود و اختلاف‌پتانسیل‌های ِ واقعی شامل ِ تابع دلتا ِ نیستند.
دانش‌جویان می‌گفتند که این موضوع را نمی‌فهمند. پرسیدم آیا می‌فهمید چرا سرعت ِ یک جسم نمی‌تواند تغییرِ ِ ناگهانی‌ (پرش) داشته باشد؟ گفتند بله. گفتم خوب اگر آن را بفهمید در فهم ِ این یکی هم نباید مشکلی داشته باشید چراکه دلیل ِ هر دو یک‌سان است. در آن‌جا هم چون شتاب ِجسم مشتق ِ سرعت‌ ِ آن بود سرعت نمی‌توانست پرش داشته باشد. نتیجه می‌گیریم که آن را هم نفهمیده‌اید و فقط آن‌قدر تکرار شده‌ است به آن عادت کرده‌اید.
البته درست است که آدم باید سعی کند بفهمد و به عادت کردن بسنده نکند ولی اولاً گاهی اوقات چندان واضح نیست که با چه معیاری و کی می‌گوییم چیزی را فهمیده‌ایم. ثانیاً عادت کردن به‌هر‌حال یک مرتبه از این که حتی عادت هم نکنیم به‌تر است.
یکی از فیزیک‌دانان ِ بزرگ به نام ِ ماکس پلانک می‌گوید مقبولیت ِ یک نظریه‌ی ِ جدید به‌ این دلیل نیست که واضع‌ِ ِ آن با استدلال و منطق به دیگران نشان می‌دهد که نظریه‌اش درست است بلکه اتفاقی که می‌افتد این است که مخالفان ِ سرسخت ِ نظریه که معمولاً سن ِ بالایی هم دارند کم‌کم می‌میرند و نسل ِ جدیدی ظهور می‌کند که از آغاز به آن نظریه عادت دارد.