سه ویژگی

شرلوک هولمز، بزرگترين کارآگاه افسانه‌اي تاريخ، معتقد بود که يک کارآگاه ايده‌آل بايد داراي سه ويژگي زير باشد:
۱- قدرت مشاهده،
۲- قدرت استنتاج،
۳- دانش.
تا جايي که به من مربوط مي‌شود اين سه ويژگي در موارد ديگر از جمله براي يک فيزيکدان نيز حایز اهميت است. اما در اين‌جا مي‌خواهم به اهميت اين سه ويژگي در تحليل فيلم اشاره کنم. شخصاً از بحث‌هايي که دوستان در مورد فيلم‌هاي مختلف کردند استفاده کردم و بر خلاف مهرداد اصلاً معتقد نيستم که اين بحث‌ها الکي يا آبکي اند، گيرم گاهي به نمک طنز و شوخي آميخته شوند.
در مورد يک فيلم مسلماً همه چيز از مشاهده شروع مي‌شود (حتي اگر قبل از اين که فيلم را ببينيد کسي آن را براي شما تعريف کند! به هر حال اين هم نوعي مشاهده است. يادم مي‌آيد که حدود ۱۳ سال پيش MBZ فيلم توپ‌هاي ناواران -با بازي گريگوري پک و آنتوني کويين- را برايم تعريف کرد. وقتي سه چهار هفته پيش اين فيلم را براي اولين بار ديدم فکر مي‌کردم آن را قبلاً ديده‌ام. هيچ کس در مهارت MBZ در تعريف کردن فيلم - هم‌چنان که در کارهاي ديگر- شک ندارد.). چيزي که آدم مشاهده مي‌کند فقط به مشاهده شونده بستگي ندارد، بلکه به مشاهده کننده هم بستگي دارد. اگر از منظرهاي متفاوت به چيزي نگاه شود، ممکن است آنچه مشاهده مي‌شود يکسان نباشد. به عبارت ديگر، زاويه‌ی ديد، مي‌تواند در آن چيزي که مشاهده مي‌شود تاثير بگذارد. بعد از آن نوبت به استنتاج مي‌رسد. در اين مرحله، هم نتيجه‌ی مشاهده و هم پس زمينه‌هاي ذهني آدم -که شايد بتوان آن‌ها را بخشي از دانش آدم هم تلقي کرد- در آن‌چه استنتاج مي‌شود موءثر است. مثلا‌ً ممکن است شخصي محتواي يک فيلم را تقديس خشونت ارزيابي کند، در حالي‌که ديگري محتواي همان فيلم را کاريکاتوريزه‌ کردن خشونت بيابد. ديگري ممکن است اصولاً نشاني از خشونت در اين فيلم نبيند.
به هر حال اميدوارم هرچه زودتر فيلم Kill Bill را مشاهده کنم، تا بعد برسم به باقي قضايا!