۱۳۸۳/۰۹/۱۴

عسلویه

۱- هفته گذشته فرصتی پیش آمد و به همراه چند تن از اساتید دانشکده بازدید یک روزه‌ای داشتیم از منطقه عسلویه (Asalouyeh، واقع در جنوب شرقی بوشهر و کنگان) و از نزدیک شاهد فعالیتهای انجام‌شده و در حال انجام برای بهره‌برداری از منبع گازی «پارس جنوبی» بودیم. در یک جمله می‌توانم بگویم که حجم کاری که در طول ۶ سال گذشته انجام شده است باورنکردنی است. مهرداد حتما خاطرش هست که سال ۶۸ در جریان المپیاد ریاضی آبادان با هم از پالایشگاه آبادان بازدید کردیم و من آن موقع فکر می‌کردم که عجب پالایشگاه بزرگی است! ولی چیزی که در عسلویه در حال ساخت است بزرگترین مجتمع نفتی و بزرگترین منطقه ویژه اقتصادی در جهان، و در ابعادی ماورای اینهاست.

منبع گازی پارس جنوبی در فاصله ۱۰۵ کیلومتری از ساحل جنوب ایران و در نزدیکی قطر قرار دارد و با قطر مشترک است. و جالب است که قطر بهره‌برداری از این منبع گازی را از سال ۱۹۹۱ شروع کرده است در حالیکه ایران تا سال گذشته از این منبع مشترک هیچ استفاده‌ای نکرده بود.جالب است که بدانید نصف ذخایر گاز ایران در این منبع قرار دارد (و هشت‌درصد ذخایر گاز جهان) و این منبع بزرگترین منبع گازی جهان است. همچنین دانستن این نکته هم جالب است که این منبع در دهه ۱۳۴۰ کشف شده و استفاده از آن از قبل از انقلاب هم مطرح بوده است. بعد از انقلاب هم در سال ۱۳۶۹ استفاده از آن در هیات دولت تصویب شده بوده است و در ابتدا هم یک شرکت آمریکایی کارهای اولیه‌ای را شروع کرده بوده است. اما با تصویب قانون داماتو (تحریم اقتصادی ایران) همه این شرکتها به سمت طرف قطری رفتند. تا اینکه توتال فرانسه (جزئیات امتیازات احتمالیی که توتال گرفته هنوز هم مخفی است، هم به دلایل سیاسی و هم به دلایل اقتصادی) این تحریم را شکست و از سال ۷۷ این منطقه «منطقه ویژه اقتصادی» اعلام شد و عملیات راه‌اندازی آن آغاز گردید.

من همه اعداد و ارقام در خاطرم نیست. ولی ابعاد تجهیزات در حال ساخت (یا ساخته شده) در این منطقه عجیب‌غریب است. مثلا دو اسکله دارد که ظرفیت کاری آنها ۴۰ میلیون تن در سال است، در حالیکه جمع ظرفیت بقیه اسکله‌های کشور ۶۰ میلیون تن است. حدود ۲۰ پالایشگاه (و در درازمدت ۴۰ پالایشگاه) در این منطقه، برای تولید محصولات مختلف پتروشیمی برنامه‌ریزی شده است و با راه‌اندازی آنها (که برخی از آنها در حال حاضر هم مشغول به کار هستند) ایران از نظر تولید بسیاری از محصولات پتروشیمی به رتبه اول جهانی می‌رسد. فازهای یک تا سه این منطقه مشغول به کار هستند و همین الان هم در حال تولید محصولات مختلف (واقعا باورنکردنی است که ۶ سال پیش اینجا بیابان بوده است). یک فرودگاه دارد که هر روزه تعداد بسیار زیادی پرواز در آنجا انجام می‌شود. (هنگام رفت با یک هواپیمای ایرباس ۳۰۰ که معولا در پروازهای طولانی استفاده می‌شود به عسلویه رفتیم که هواپیما کاملا پر بود و موقع برگشت هم با یک ایرباس کوچکتر برگشتیم که آن هم کاملا پر بود. مسوول مربوطه می‌گفت که در برخی روزها پروازهای این فرودگاه از مشهد بیشتر است!) که باز هم کافی تشخیص داده نشده و قرار است فرودگاهی بسیار بزرگتر ساخته شود (در جایی دیگر). در خود ده عسلویه (یک ده کوچک با ساکنانی عرب‌زبان)، که تا ۶ سال پیش یکی از مناطق بسیار محروم بوده است، الان یک طویله ۸۰ متری ماهیانه تا ۸۰۰ هزارتومان کرایه می‌شود. تعداد بسیار زیادی شرکتهای ایرانی و خارجی در این منطقه در فازهای مختلف مشغول به کارند (مثل شل، توتال، هیوندا و حتی LG). تعداد بسیاری هم کارگر خارجی (پاکستانی، اندونزیایی و ...) در آنجا به کار مشغول هستند.

این منطقه گرم‌ترین و بد آب و هوا ترین منطقه ایران است. دلیل آن هم اینست در آنجا کوه خیلی به دریا نزدیک است و در نتیجه بخار آب در همانجا می‌ماند و رطوبت هوا (در آن گرمای طاقت‌فرسا) بالای ۹۰ درصد می‌رود. حتی همین الان هم همه جا کولرها روشن بود (از جمله در مینی‌بوسی که ما در آن بودیم). واقعا جوشکاری در این هوای وحشتناک (و آن هم با این حجم) کاری وحشتناک است (که البته اکثرا توسط کارگران خارجی انجام می‌شود).

مشکل دیگری که نزدیک بودن کوه به دریا در آنجا ایجاد می‌کند، کم بودن زمین است. بسیاری از قسمتهایی که بازدید کردیم در گذشته تپه یا کوه بوده که کاملا تسطیح شده است (یکی دو کوه کاملا برداشته شده‌اند). خاکی که از این محل برداشته شده در دریا ریخته شده و از دریا زمین گرفته شده است (تا کنون ۱۴۰ هکتار زمین از آب گرفته شده و زیرسازی شده و قرار است حدود ۱۳۰ هکتار دیگر هم گرفته شود). هر فاز (یا هر پالایشگاه) موظف است که آب و برق مورد نیاز خودش را خودش تامین کند (احتمالا این یکی از دلایل پیشرفت سریع پروژه‌ها در اینجاست: کسی منتظر دیگری نمی‌ماند). برای تامین آب شیرین، از خود دریا استفاده می‌شود و روزانه حجم زیادی آب شیرین می‌شود (مصرف آب این منطقه در حال حاضر ۳ برابر پیک مصرف تهران است)!

باورنکردنی است که همه این کارها در ظرف ۶ سال انجام شده است. به طور خلاصه عسلویه پایتخت اقتصادی ایران در چند سال آینده خواهد بود. در اوج برداشت، منبع گازی پارس جنوبی ۶۰ الی ۱۰۰ سال گاز خواهد داشت. و فعلا بدلیل رقابت با رقیب قطری تمام توجه برداشت هرچه بیشتر از این منبع است! (البته نمی‌شود خیلی هم خرده گرفت. طرف قطری تا کنون تمام پیشنهادهای ایران را برای همکاری و هماهنگی در برداشت از این منبع رد کرده است). هنوز هم ایران عقب است ولی پیش‌بینی می‌شود که تا پایان امسال جلو بزند. (عجب مسابقه‌ای! مطمئنم مهرداد در این مورد کامنتهایی خواهد داشت ؛-) )

مشکل دیگر این منطقه آلودگی وحشتناک هوا است.

۲- ایسنا هم خبر مربوط به پژوهشکده مخابرات نظری را منتشر کرده است.

۹ نظر:

mehrdad گفت...

۱. سال ۷۲ بوده به گمانم که شرکت کنکو‌ی آمریکایی پیشنهاد حدودی ۸۰۰ میلیون دلار برای توسعه‌ی این میدان گازی می‌دهد. دولت آمریکا تحریم را تصویب می‌کند و این شرکت کنار می‌کشد. این‌جاست که توتال فرانسه با قیمت اولیه‌ای حدود دو میلیارد و سی‌صد میلیون دلار جای‌گزین می‌شود. البته بعد کنسرسیومی تشکیل می‌شود از گازپروم روسیه و پتروناس مالزی و توتال فرانسه.
این ها که گفتم همه از روی حافظه است بنابر این ممکن است ارقام چندان دقیق نباشد اما نسبت قیمت فرانسوی‌ها به قیمت پیشنهادی شرکت آمریکایی تا آن‌جا که یادم هست همین سه برابر بود. منبع‌اش هم گزارشی است که سال‌ها پیش ( ۷۵-۷۶؟) در مجله‌ی پیام امروز خوانده‌ام که به گمانم تنها جایی بود که آن روزها گزارش تحقیقی درباره‌ی آن قرارداد منتشر کرد.
نکته‌ی دیگری هم از آن گزارش یادم مانده: توتال آن قرارداد را بیمه نمی‌کند که در عرف قراردادهای‌ به این سنگینی چیز کم‌نظیری است. معنایش می‌تواند این باشد که این‌قدر این قرارداد سود آور بوده که ریسکی نداشته که بخواهند بیمه‌اش کنند.

۲. این هم وبسایت عسلویه.

mehrdad گفت...

۱. سال ۷۲ بوده به گمانم که شرکت کنکو‌ی آمریکایی پیشنهاد حدودی ۸۰۰ میلیون دلار برای توسعه‌ی این میدان گازی می‌دهد. دولت آمریکا تحریم را تصویب می‌کند و این شرکت کنار می‌کشد. این‌جاست که توتال فرانسه با قیمت اولیه‌ای حدود دو میلیارد و سی‌صد میلیون دلار جای‌گزین می‌شود. البته بعد کنسرسیومی تشکیل می‌شود از گازپروم روسیه و پتروناس مالزی و توتال فرانسه.
این ها که گفتم همه از روی حافظه است بنابر این ممکن است ارقام چندان دقیق نباشد اما نسبت قیمت فرانسوی‌ها به قیمت پیشنهادی شرکت آمریکایی تا آن‌جا که یادم هست همین سه برابر بود. منبع‌اش هم گزارشی است که سال‌ها پیش ( ۷۵-۷۶؟) در مجله‌ی پیام امروز خوانده‌ام که به گمانم تنها جایی بود که آن روزها گزارش تحقیقی درباره‌ی آن قرارداد منتشر کرد.
نکته‌ی دیگری هم از آن گزارش یادم مانده: توتال آن قرارداد را بیمه نمی‌کند که در عرف قراردادهای‌ به این سنگینی چیز کم‌نظیری است. معنایش می‌تواند این باشد که این‌قدر این قرارداد سود آور بوده که ریسکی نداشته که بخواهند بیمه‌اش کنند.

۲. این هم وبسایت عسلویه.

Fatemeh Esmaeeli گفت...

وقتي ميبينم شمااينقدراميدوارانه از پيشرفت مملکتمون صحبت مي کنيدخيلي خوشحال ميشوم وبه خودم اميد ميدم که ايشاالله يکروزمملکتمون بادلسوزي شما عزيزان درست ميشه واز اين عقب ماندگي بيرون مياييم ايشاالله که هميشه وهرجا که هستيد پيروزوموفق باشيد اما متاسفانه بعضي وقتها وقتي کلمات قصار بعضي بزرگان سياسي را ميشنوم ته دلم خيلي خالي ميشه وبا خودم ميگم اين مملکت پنجاه سال ديگه هم درست نميشه مثلا همين چندوقت پيش البته از زبان يکي شنيدم وخودم مستقيم اين برنامه راازتلويزيون نديدم اما شواهد نشون ميده که بعيدهم نيست اون فرد درست گفته باشه ميگفت چندوقت پيش اقاي خامنه ايي تو يک برنامه پرسش و پاسخ که براي جوانها ترتيب داده بودند يک نفر ازش ميپرسه چرا تو مملکت ما به ورزشکاران بيشتر از نخبه هاي علمي اهميت ميدهند؟ اقاي خامنه ايي هم ميگه خوب تو همه کشورها همين طوره !!! شما حساب کنيد واقعا با اين طرز فکر ما چندسال ديگه يک کشور پيشرفته ميشيم واز اين عقب ماندگي درميايم ؟؟!! بعضي وقتها با خودم ميگم دور از جون بقيه ما لياقتمون اينه که عقب مونده باشيم وهمه بهمون بخندند !اما وقتي تلاشهاي شما عزيزان واميدواريهايي را که ميديد ميبينم خيلي خوشحال ميشم هميشه پيروز باشيد و اميدوارم که هميشه خبرهاي اميدوارکننده داشته باشيد

Masoud Ghaffari گفت...

یادم می آید سعید بخشعلی چند سال پیش در این پروژه کار میکرد. به روایت او قرارداد توتال 80-20 است. یعنی 80 درصد سود به توتال و 20 درصد به ایران تعلق میگیرد. این هم بهای مرگ بر آمریکا گفتن.

Hamid Tajgardoon گفت...

با وجود ذخائر عظیم گازی که در ایران وجود دارد واقعا احمقانه است که بخواهیم نیروگاه اتمی داشته باشیم.خصوصا اینکه هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر تا کنون بیسار زیاد بوده .به عنوان یک مثال شرکت زیمنس آلمان 2 سال پیش قراداد ساخت 22 واحد نیروگاه گازی(با سیکل ترکیبی) را به صورت کلید در دست (turn key) با ایران بست به قیمت 700 میلیون یورو که ظرفیت هر واحد بطور متوسط 300 مگاوات است بعبارت دیگر برای تولید 6600 مگاوات انرزی الکتریکی 700 میلیون یورو هزینه شده است اما نیروگاه اتمی بوشهر با ظرفیت نهایی 2000 مگاوات تا کنون که هنوز به بهره برداری نرسیده بالغ بر 1 میلیارد دلار هزینه داشته که قاعدتا بیشتر هم خواهد شد مضافا اینکه پس از راه اندازی تامین سوخت آن هم بسیار هزینه بر است و خطرات بالقوه ای که دارد و و و...جالب است بدانید که شرکت زیمنس که ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در قبل از انقلاب را بر عهده داشت پس از انقلاب و با وجود تحریمها حاضر بود به جاب نیروگاه اتمی یک نیروگاه سیکل ترکیبی با همان ظرفیت ایجاد کند که مسئولان موافقت نکردند...پیدا کنید اورانیم فروش را :o)

MBZ (Massoud Babaie-Zadeh) گفت...

البته داشتن نیروگاه اتمی کلا مقرون به صرفه نیست، حتی اگر گاز هم نداشتیم! می‌دانید که قسمت عمده برق فرانسه از نیروگاههای اتمی تامین می‌شود. بدلیل مشکلاتی که این نیروگاهها از نظر آلودگی محیط زیست اینجا می‌کنند، چند سال پیش در فرانسه تصویب شد که همه نیروگاههای اتمی باید تا سال ۲۰۲۰ به تدریج از سیستم خارج شوند.

Hamid Tajgardoon گفت...

بله درست است در آلمان نیز که عمده برقش از طریق نیروگاه های اتمی تامین میشود این قضیه وجود دارد و قرار است بتدریج این نیروگاهها از مدار خارج شوند

Farshad F گفت...

البته تمايل ايران براي دستيابي به تکنولوژي هسته‌اي به هيچ وجه به جنبه اقتصادي بودن يا نبودن آن مربوط نمي‌شود بلکه تکنولوژي هسته‌اي مي‌تواند به عنوان اهرم فشار در روابط بين‌المللي مورد استفاده قرار گيرد. من نمي‌گويم با هر آنچه در اين زمينه در ايران مي‌گذرد موافقم ولي مي‌گويم تصميمي که در اين مورد در ايران و بسياري از کشورهاي ديگر در حال توسعه گرفته مي‌شود اقتصادي نيست.

ناشناس گفت...

سلام

من مدیر سایت عسلویه هستم
در زمانی که داشتم گزارشات بازدید سایت رو نگاه می کردم متوجه شدم که شما به سایت ما لینک داده اید .
از سایت شما بازدید کردم. بسیار عالی و خوب واقعا آفرین
به هر حال امید وارم همگی شنا در تمام مراحل زندگی و تحصیل خودتون موفق باشید

این سایت آمادگی خودش را در زمینه درج مقالات یا اخبار مرتبط شنا در سایت اعلام می کند
منتظر شنیدن پیام های شما هستیم

مرتضی عادوی
مدیر طراحی و پشتیبانی بان اطلاعات عسلویه
www.assaluyeh.com